ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਵੇਰੇ 3-5 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਗਣਾ ਇੱਕ ਆਮ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ Phenomenon ਨੂੰ “3am ਵੇਕ-ਅੱਪ ਕਾਲ” ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਾਂਗੇ ਕਿ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਸਵੇਰੇ 3-5 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਉਂ ਉੱਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਇਸਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
The Circadian Rhythm
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ 24-ਘੰਟੇ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਘੜੀ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨੂੰ The Circadian Rhythmਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ rhythm ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ hypothalamus ਦੁਆਰਾ regulate ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ external factors ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਹਨੇਰੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨੀਂਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੁਚੇਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਹ natural rhythm dictate ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ circadian rhythm ਇਕਸਾਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਸਮੇਂ, ਰਾਤ 11pm-7am ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨੀਂਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁੱਝ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ, ਇਹ rhythm ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸਵੇਰੇ 3-5 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਗਦੇ ਹਨ।
Stress and Anxiety
ਤੜਕੇ 3-5 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉੱਠਣ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਚਿੰਤਤ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਕੋਰਟੀਸੋਲ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਨੀਂਦ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜਾਗਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਘੰਟੇ 3-5 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਅਕਸਰ ਅਸੀਂ ਉਦੋਂ ਉੱਠਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਦਿਮਾਗ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹੋ।
Aging
ਸਾਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਨੀਂਦ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਾਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਹਾਰਮੋਨ, ਮੇਲੇਟੋਨਿਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਦਾ ਹੋਣਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਜੋਂ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਰਾਤ ਦੇ 3-5 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਗਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਨੀਂਦ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਓ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
Sleep Disorders
ਸਵੇਰੇ 3-5 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਗਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੁੱਝ sleep disorders ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ sleep apnea, restless leg syndrome ਅਤੇ insomnia. ਇਹ ਸਥਿਤੀਆਂ ਸਧਾਰਣ ਨੀਂਦ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਰਾਤ ਭਰ ਕਈ ਵਾਰ ਜਾਗਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਜਰੂਰ ਦਿਖਾਓ।
The Liver Connection
ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਵੇਰੇ 3 ਤੋਂ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਜਿਗਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਗਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਜਾਗਣਾ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਜਿਗਰ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸੌਣ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਭਾਰੀ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਅਲਕੋਹਲ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦਿਨ ਭਰ ਹਾਈਡਰੇਟਿਡ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ।